Công ty cổ phần

Công ty cổ phần là một loại hình doanh nghiệp đang được rất nhiều người quan tâm. Bên cạnh những ưu điểm thì loại hình này cũng có những nhược điểm riêng. Bài viết sau đây sẽ nêu rõ về định nghĩa và những ưu nhược điểm của công ty cổ phần để bạn đọc có thêm thông tin trước khi lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp.

Khái niệm về công ty cổ phần

Công ty cổ phần (sau đây gọi là công ty CP) là loại hình doanh nghiệp, trong đó:

– Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau, mỗi phần đó được gọi là cổ phần.

– Người nắm giữ vốn của công ty được gọi là cổ đông, thông qua việc sở hữu cổ phần. Cổ đông có thể là cá nhân hoặc tổ chức.

– Là pháp nhân kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

– Công ty cổ phần có quyền phát hành chứng khoán theo các điều kiện, trình tự mà pháp luật quy định.

Đặc điểm của công ty cổ phần

– Vốn điều lệ được cấu thành từ các cổ phần, được sở hữu bởi các cổ đông.

– Luôn phải có ít nhất 3 cổ đông trong công ty.

– Chế độ trách nhiệm hữu hạn.

– Cổ phần được tự do chuyển nhượng trừ trường hợp bị hạn chế chuyển nhượng theo quy định của luật doanh nghiệp.

– Có quyền phát hành chứng khoán theo quy định của pháp luật.

Cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần

Bộ máy quản lý của công ty CP bao gồm:

– Đại hội đồng cổ đông: Cơ quan có quyền cao nhất, bao gồm tất cả các cổ đông trong công ty.

– Hội đồng quản trị: Cơ quan có quyền điều hành hoạt động thường xuyên của công ty, chịu trách nhiệm trực tiếp trước Đại hội đồng cổ đông.

– Tổng giám đốc/Giám đốc: Là người điều hành hoạt động hàng ngày của công ty.

– Ban kiểm soát: Kiểm soát hoạt động của các cơ quan điều hành trong công ty.

– Các phòng ban chuyên môn.

Có thể tóm tắt bộ máy quản lý của công ty CP theo sơ đồ như sau:

Ưu điểm của công ty cổ phần

Công ty CP có nhiều ưu điểm, chính vì vậy loại hình này được rất nhiều người lựa chọn. Các ưu điểm nổi bật nhất bao gồm:

» Chế độ trách nhiệm hữu hạn

Trách nhiệm hữu hạn có nghĩa là các cổ đông trong công ty chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi phần vốn (cổ phần) của mình sở hữu. Có nghĩa là cổ đông sở hữu bao nhiêu cổ phần thì chịu trách nhiệm tới đó. Khi công ty thua lỗ và có những khoản nợ thì cổ đông cũng chỉ mất số tiền đã mua cổ phần. Ngược lại, khi công ty kinh doanh có lợi nhuận thì cổ đông được chia lãi theo tỷ lệ cổ phần đã sở hữu. Chẳng hạn, một cổ đông mua 10.000 cổ phần, tương ứng với 10% vốn điều lệ thì anh ta được hưởng 10% lợi nhuận; và ngược lại nếu công ty thua lỗ thì anh ta chỉ mất đi số tiền đã mua cổ phần.

» Không giới hạn số lượng cổ đông

Không giống như công ty trách nhiệm hữu hạn 2 thành viên trở lên, Công ty CP chỉ cần đảm bảo luôn có ít nhất 3 cổ đông, trong khi không hề có giới hạn tối đa số cổ đông. Vì thế, công ty CP có thể kêu gọi rất đông đảo tổ chức, cá nhân tham gia góp vốn.

» Cơ cấu vốn rất linh hoạt

Cổ đông trong công ty có thể tự do chuyển nhượng cổ phần nếu không thuộc trường hợp bị hạn chế (theo quy định tại khoản 3 điều 119 Luật Doanh nghiệp 2014). Việc chuyển nhượng cổ phần của cổ đông không cần sự đồng ý của người khác. Đồng thời, việc chuyển nhượng cũng không phải đăng ký hay thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Vì vậy, các cá nhân, tổ chức có thể tham gia hoặc rút khỏi công ty bất kỳ lúc nào nếu muốn.

» Có thể phát hành chứng khoán

Công ty CP là loại hình duy nhất có quyền phát hành chứng khoán. Việc phát hành chứng khoán phải tuân thủ điều kiện, trình tự, thủ tục được quy định bởi luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn. Với việc phát hành chứng khoán, công ty CPcó thể huy động một lượng vốn lớn trong thời gian ngắn. Chính vì vậy, công ty CP là một cách thức tối ưu để tham gia đầu tư trong những lĩnh vực đầu tư dài hạn, cần lượng vốn khổng lồ.

Nhược điểm của công ty cổ phần

Bên cạnh những ưu điểm nổi bật kể trên, công ty CP cũng có những nhược điểm riêng. Những nhược điểm có thể kể tới đó là:

» Khó kiểm soát cơ cấu vốn

Do đặc điểm tự do chuyển nhượng cổ phần, nên các cổ đông trong công ty thường thay đổi liên tục. Công ty rất khó kiểm soát được cơ cấu cổ đông như thế nào. Cũng không thể ngăn cản một người nào đó tham gia sở hữu cổ phần. Một số trường hợp, công ty có thể bị thâu tóm dễ dàng thông qua việc một tổ chức, hay cá nhân nào đó thu mua tất cả các cổ phần từ các cổ đông của công ty.

» Cơ cấu quản lý phức tạp

Do tính chất đa dạng về cổ đông, tự do chuyển nhượng nên cơ cấu tổ chức để quản lý công ty CP cũng rất rắc rối và phức tạp. Những quyết định trong công ty thuộc thầm quyền của Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc,… tùy thuộc từng trường hợp. Việc ra quyết định của Đại hội đồng cổ đông phải tuân thủ các trình tự rất chặt chẽ. Hơn nữa, do Đại hội đồng cổ đông có nhiều thành phần nên rất khó có sự thống nhất. Đôi khi, sự đối kháng lợi ích giữa các cổ đông hoặc nhóm cổ đông trong công ty có thể khiến cho quyết định không thể thông qua.

Tóm tại, công ty CP là một loại hình doanh nghiệp có rất nhiều ưu thế, nhưng cũng có những nhược điểm cố hữu. Các cá nhân, tổ chức cần tính toán và xem xét kỹ nhu cầu, điều kiện của mình trước khi lựa chọn để tránh những rắc rối trong tương lai.